Alfonso Femia, międzynarodowej sławy architekt, jest założycielem Atelier(s) Alfonso Femia, pracowni zajmującej się zarówno małymi, jak i wielkimi projektami w całej Europie, od Włoch po Francję.
Dlaczego stosujesz laminaty ?
Ezio Manzini, inżynier i architekt, autor „The Material of Invention”, definiuje powierzchnię przedmiotu trafnym określeniem „materia na pierwszej linii frontu”. Powierzchnia musi mierzyć się z seriami mechanicznych, chemicznych i biologicznych oddziaływań, naprężeń, niekiedy bardzo poważnych. Powierzchnia w relacji człowiek – przedmiot staje się emocjonalnym interfejsem, który obejmuje doświadczenie dotykowe, wizualne, a nawet węchowe. Pełni wiele funkcji, odpowiedzialna jest m.in. za komunikację między zewnętrzem i wnętrzem obiektu, lub ewentualny zakaz tej komunikacji. Laminat był od zawsze przedmiotem eksperymentów i ewolucji designu, i dzisiaj jest idealną syntezą ekspresyjnej wszechstronności i wytrzymałości w sferze wszystkich funkcji powierzchni. Laminat to materiał, który pozwala pogodzić historyczną i kulturową pamięć designu ze współczesną refleksją na temat ekologii, a także z nagłą potrzebą nowych funkcji technicznych (np. sanitarnych) oraz sensorycznych (np. dotykowych).
W jaki sposób użyłeś laminatu w jednym z ostatnich projektów ?
Zawsze dążyłem do wyniesienia materiałów z poziomu zastosowania w obiekcie do poziomu nawiązania relacji z architekturą, a więc przestrzenią. Podoba mi się sposób, w jaki zastosowaliśmy laminat na składanych, ruchomych ścianach, które stworzyliśmy wraz z firmą Aunania na Salone del Mobile jako projekt The Chronotopic System, a także w nowej, obecnie wznoszonej siedzibie firmy Vimar. Materia staje się przestrzenią, charakteryzuje jej powierzchnię, określa jej wymiary, wchodzi w relacje ze światłem. Jestem przekonany, że w tych realizacjach rola materiału jest rozszerzona, ma on zdolność ewoluowania wraz z upływem czasu, rozumiemy też najgłębsze zakamarki jego duszy.
Ettore Sottsass twierdził, że nie musimy obawiać się sztucznych materiałów, przecież nawet w naturze można znaleźć złe cechy. Laminat – materiał stworzony od podstaw przez człowieka – pomógł uwolnić projektową wyobraźnię. Jakie możliwości daje laminat dziś ?
Idąc za cytatem Sottsassa – natura kontra sztuczność – proponuję parabolę z fototypem człowieka, który nie ma wyłącznie aspektu powierzchownego, gdyż przyczynia się do zdefiniowania jego charakteru i – przynajmniej częściowo – daje wstępne wyobrażenie o jego zachowaniu. Szczegóły i niuanse charakteru człowieka ujawniają się nie tylko poprzez jego fizjonomię i skórę, ale także zróżnicowanie typów skóry. Laminat pozwala stworzyć kompozycje z elementami pierwszoplanowymi, nieprzewidywalnymi detalami oraz bardziej przewidywalnymi, standardowymi kulisami. Jest zestawem sztucznych fototypów, które przyczyniają się do zdefiniowania charakteru środowiska domowego, zawodowego, szkolnego, zdrowotnego, rekreacyjnego.
Jaka jest relacja między materiałami naturalnymi i materiałami sztucznymi w Twoich projektach ?
Prawdziwym tematem, centralnym rdzeniem współczesnego projektu, we wszystkich skalach, z pewnością nie jest kontrast między naturalnym a sztucznym, ale transformacja.Naturalne materiały są przekształcane w taki sposób, aby integrować się z innymi materiałami i złożoną strukturą domu lub jakiegokolwiek innego miejsca prywatnego, budynku, całej dzielnicy miasta, ale także infrastruktury łączącej te miejsca. Granica między naturalnym a sztucznym leży w sposobie odniesienia się do etycznych zasad poszanowania człowieka i środowiska począwszy od zamówienia, przetworzenia i produkcji, po procesy logistyczne. To architekt musi budować harmonijną i wspierającą relację.
Jak ważny w Twoim projektowaniu jest zrównoważony rozwój ?
Jak już wielokrotnie wcześniej podkreślałem, zrównoważony rozwój jest w swoim prawdziwym znaczeniu fundamentalną wartością. Obecnie niestety jest ona trudna do rozpoznania, gdyż została w swej istocie zdewaluowana i skomercjalizowana. Wolę rozmawiać o odpowiedzialności i szacunku, w których zawiera się zrównoważony rozwój, są one natomiast mniej wyeksploatowane medialnie i są wartościami, od których wychodzą wszystkie moje poszukiwania projektowe, zarówno w skali obiektu, jak i architektury oraz miasta w całej jego złożoności.
Projektowanie powierzchni to ważna część historii włoskiego designu. Jak wyobrażasz sobie jego dalszy rozwój z graficznego lub kolorystycznego punktu widzenia ?
Jestem przekonany, że ewolucję powierzchni można uwolnić z eksploatowanych dotychczas wymiarów chromatycznych i graficznych, i osiągnąć poziom bardziej intrygujących wrażeń dotykowych, węchowych, być może również akustycznych, co pozwoli nam na wyjście poza schemat, pozwoli na formułowanie oczekiwań, wyczuwanie wibracji z przyszłości.
